20e eeuws monument; voormalige tuinmanswoning in Haarlem

De eigenaren van dit gemeentelijk monument hebben mij de opdracht gegeven om te onderzoeken wat de mogelijkheden zijn om van de vervallen tuinmanswoning met schuur te komen tot een ontwerp voor een volwaardige, duurzame villa.

Startpunt vormde enerzijds het opsporen van de essentiële (bouw)historische waarden en anderzijds de huidige bouwkundige staat gedetailleerd uittekenen en beschrijven.

Het pand kent een roerige geschiedenis. De tuingevel is een achttiende-eeuwse tuinmuur en maakte deel uit van de buitenplaats Bosch en Hoven. In de negentiende eeuw was de tuinmuur onderdeel van een koestal. Het pand in zijn huidige vorm is in 1922 gebouwd. De sobere interbellumarchitectuur wordt door het gebruik van houten ornamenten, houten geveldelen en overstekende daken verrijkt en oogt daardoor heel landelijk. In 1976 is het interieur van de woning grotendeels verloren gegaan. Het exterieur is grotendeels ongemoeid gelaten. Alleen de grote dakopbouw aan de tuinzijde verstoort het karakter van de schuur ernstig. De kenmerkende lichtblauwe kleur op de liggende houten geveldelen stamt ook uit deze tijd. Het pand heeft ruim tien jaar leeg gestaan. Lekkages en verwaarlozing hebben het gebouw ernstig aangetast.

Mijn ontwerp speelt in op de essentie van het huis: de lengte van bijna 30 meter! Op de begane grond worden lange zichtassen geïntroduceerd zonder dat dit leidt tot saaie, eendimensionale ruimtes. Diezelfde assen verbinden en scheiden wonen en ondersteunende functies in het woonhuis. Op de eerste verdieping zijn de slaapkamer en badkamer van de ouders gescheiden van die van de kinderen door ze in het hoge deel van het woonhuis te positioneren. De drie kinderslaapkamers liggen in het lage deel van de lange overloop. Het zijn relatief kleine, maar heldere ingrepen die de essentie van de tuinmanswoning versterken en passen bij de verbouwing tot een villa voor opgroeiende kinderen. Aan de buitenzijde verwijderen we de toevoegingen uit de jaren zeventig. Nieuwe buitenkozijnen en dakkapellen zijn zo ontworpen dat ze harmoniseren met de gevelcompositie uit de jaren twintig.

De omgang met én de interpretatie van het verleden vinden hun uitwerking in de uitbouw aan de tuingevel (zuidgevel). Inspiratie vormden de negentiende-eeuwse kassen. Op het platte dak van de aanbouw worden zonnepanelen geplaatst, waardoor we geen verstorende zonnepanelen op het lange dakvlak met oranje, keramische dakpannen hoeven te plaatsen. De transparantie en slankheid van de achterliggende aluminium pui is een letterlijke vertaling van de glazen kas. In mijn ontwerp heb ik de wensen van mijn opdrachtgevers vormgegeven in de geest van het oorspronkelijke ontwerp.

De bouwwerkzaamheden starten in het najaar van 2022.